اﻣﺮوزه ﮐﺸﻮرﻫﺎي زﯾﺎدي ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ GTL روی آورده اﻧﺪ و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ (GTL) ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺳﻨﺘﺰ ﻓﯿﺸﺮ – ﺗﺮوﭘﺶ،ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺰورﻫﺎ، راﮐﺘﻮرﻫﺎ و ﻓﺮاﯾﻨﺪهای آنها ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ در ﺣﺎل ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﺳﺖ. اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻓﻨﺎوري زﻣﺎﻧﯽ آﺷﮑﺎر ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﺑﺪون اﯾﻦ ﻓﻨﺎوري، ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻫﻨﻮز ﺟﺎﯾﮕﺎه و اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺤﻮري ﺧﻮد را در ﻣﯿﺎن ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺣﺎﻣﻞﻫﺎي اﻧﺮژي ﺣﻔﻆ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﻫﯿﭻ ﮐﺎرﺑﺮدي ﻧﺪارد، در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭘﺎﻻﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺘﻌﺪدي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ ﻧﯿﺎزي از ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن در ﺑﺨﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ، ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و روﺷﻨﺎﺋﯽ را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺮﺧﯽ از ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺮق ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﯾﻦ ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﻧﻔﺖﺧﺎم را ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻮﺧﺖ ﺟﺎﻣﻊ و ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ از دﯾﮕﺮ اﻧﺮژيﻫﺎ را ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن و ﻫﺮﯾﮏ از ﻓﺮآوردهﻫﺎي آن ﮐﺮد و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮرﯾﺖ و رﻫﺒﺮي را در ﺑﺎزار اﻧﺮژي ﺟﻬﺎن اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻗﯿﻤﺖ آن ﺷﺎﺧﺺ ﻗﯿﻤﺖﮔﺬاري ﮔﺎز و ﻧﯿﺰ ﺷﺎﺧﺺاﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن و ﯾﺎ اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﺒﻮدن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺎﯾﺮ اﻧﺮژيﻫﺎ اﺳﺖ. ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﺪروﮐﺮﺑﻦ و ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮﯾﻦ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﺖﺧﺎم اﺳﺖ، ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﻌﻀﯽ از ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ ﺑﻮده، وﻟﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ. ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﺻﻨﻌﺖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻠﯽرﻏﻢ ﻫﻤﮥ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﺗﻼشﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﻨﺰﯾﻦ و ﻧﻔﺖ ﮔﺎز ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺑﯽرﻗﯿﺐ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﺮده اﻧﺪ و ﮔﺎز ﻧﻘﺶ ﺟﺪي اﯾﻔﺎ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ. ﻫﻢاﮐﻨﻮن ﺑﯿﺶ از ۷۰ درﺻﺪ از ﻧﻔﺖﺧﺎم ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﺟﻬﺎن ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺨﺶ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد و اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ واﺑﺴﺘﮕﯽ را ﺑﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﯿﺎنﺗﻘﻄﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ دارا اﺳﺖ.
ﺣﺪود ۷۰% از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺟﻬﺎن در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ و ﺑﻨﺰﯾﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم اﺳﺖ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻧﻘﺸﯽ ﻧﺪارد. اﻣﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي، ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد و ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي و اﻣﻨﯿﺖ اﻧﺮژي ﻏﺮب ﻧﯿﺰ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدي دارد. ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ دوﻟﺖﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﺗﻼش ﻓﺮواﻧﯽ را ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻮﺧﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ را ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ وﻟﯽ اﯾﻦ ﺗﻼشﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﻗﺮﯾﻦ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻫﻨﻮز رﻗﯿﺐ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺑﻨﺰﯾﻦ و ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﭘﯿﺪا ﻧﺸﺪه اﺳت.
ﯾﮑﯽ از اﻣﺘﯿﺎزات ﻣﻬﻢ GTLﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻮﺧﺖ در ﻫﻤﯿﻦ اﺗﻮﻣﻮﺑﯿﻞﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و در ﻫﻤﯿﻦ زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي ﺗﻮزﯾﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺑﺮايCNGﯾﺎLPGﭘﻤﭗ اﺳﺘﯿﺸﻦﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري ﺑﺎﻻ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ.
از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﮐﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪ، ﻣﯽﺗﻮان درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮاي ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺷﻮد و ﻟﺬا اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ از اﺑﻌﺎد ژﺋﻮﭘﻮﻟﯿﺘﯿﮑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد.
ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻧﯿﺰ از ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮ اﺳﺖ، ﺧﺼﻮﺻﺎً از ﻧﻈﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻦ و ﯾﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺑﻮدن ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺳﻮﻟﻔﻮر و آروﻣﺎﺗﯿﮏﻫﺎ. ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي آن ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در اﻏﻠﺐ ﮐﺸﻮرﻫﺎ و ﺣﺘﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، در واﻗﻊ داراي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﯿﺶ از ﻧﯿﺎز اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺷﺎﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ آن ﭼﻨﺪان ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻄﻠﻮب، ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد.
در واﺣﺪﻫﺎي GTL ﻃﯿﻒ ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ از ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺎزدﻫﯽ واﺣﺪ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻮع ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺴﺖ، ﺳﺮﻋﺖ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺎز از ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺴﺖ، درﺟﻪ ﺣﺮارت و … دارد. ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺳﻨﮕﯿﻦﺗﺮ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻧﯿﺰ از ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻻﺋﯽ ﺑﺮﺧﻮدارﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﮐﺸﻮر آﻣﺮﯾﮑﺎ، ﭘﺎراﻓﯿﻦ ﺣﺎﺻﻠﻪ را ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﺧﻮراﮐﯽ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ و ﯾﺎ روﻏﻦ ﭘﺎﯾﻪ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻘﺪري ﻣﺮﻏﻮب اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ در روﻏﻦ ﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺷﻮد. در ﮐﻞ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺤﺼﻮﻻت واﺣﺪﻫﺎيGTLﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮ و ﻓﺎﻗﺪ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﺎ ارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﺎﺋﯿﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﺖ ﮐﻮره اﺳﺖ.
اﯾﻦ ﻓﻨﺎوري ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﻣﺘﯿﺎزات زﯾﺮ را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ:
- ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ آﺳﺎن و ارزان ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻮدن آنﻫﺎ
- ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ روشﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ
- ارﺗﻘﺎء ﻣﯿﺰان ﺑﺎزدﻫﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺣﺘﺮاق در ﻣﻮﺗﻮر
- ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﺮان ﻗﯿﻤﺖ
- اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن ﻃﺮح ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻣﻨﺎﻃﻖ دوردﺳﺖ
- وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ (ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ) در ﮐﺸﻮر
- ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ
واﺣﺪﻫﺎي اﺻﻠﯽ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ
ﻓﺮاﯾﻨﺪ GTL از ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺻﻠﯽ زﯾﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ:
- ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺎز ﺳﻨﺘﺰ از ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ
- ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺎز ﺳﻨﺘﺰ ﺑﻪ ﻫﯿﺪروﮐﺮﺑﻦﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﻨﺘﺰ ﻓﯿﺸﺮ ﺗﺮوﭘﺶ
- ﻫﯿﺪروﮐﺮاﮐﯿﻨﮓ و اﯾﺰوﻣﺮﯾﺰاﺳﯿﻮن ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻄﻠﻮب
ﺳﻨﺘﺰ ﻓﯿﺸﺮ ﺗﺮوﭘﺶ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮهاي در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﻮﺧﺖﻫﺎي ﻣﺎﯾﻊ و ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﻮب ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﯿﺮ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﯽ از ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي در ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻧﻔﺘﯽ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺰور و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ راﮐﺘﻮري ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ، اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ
